istanbullular adlı romanda istanbulluluk, istanbul ve kentli olma kültürü1

Tanzimat’tan sonra Türk edebiyatında edebi bir tür olarak varlığını
gösteren romanın en önemli mekânı İstanbul’dur. Türk romanında
birçok kahraman acılarını, sevinçlerini, maceralarını, tutkularını İstanbul’da
yaşar. Tarihi olaylarla da irtibatlı olarak, roman kahramanları
kimi zaman İstanbul’dan kaçmak-kurtulmak-uzaklaşmak ister; kimi zaman
İstanbul’u arzular, ona kavuşmak orada yaşamak ister. Kimi zaman
İstanbul bir suç ve kötülük merkezi olarak; kimi zaman semtleri, eğlenceleri,
geceleri, insanları, oyunları, kabadayıları, yangınları ile öne çıkar.
Kimi zaman İstanbul işgal altındadır, büyük acılar yaşanır. Kimi zaman
açlık, kıtlık, yoksulluk, ezilmişlik, gecekondu; kimi zaman bohemlerin
sokaklarında manasız dolaştığı mekânıdır. Hülasa İstanbul başından itibaren
Türk romanın, değişen özellikleri ile değişmez mekânıdır ve öyle
görünüyor ki İstanbul bütün özellikleri ile Türk romanının en önemli
mekânı olmaya devam edecektir.

 

Yazının devamı Düşünce Dergisi'nin Kent sayısında...