Croce’nin, “Tarihin belirli bir anında yaşayan insanın, tarihin tümü ile ilgili bir şeyler söylemeye ne kadar hakkı vardır?” sorusuna verilecek cevap, elbette ki geçmişin spekülatif bir şekilde didiklenmesi değildir. Ancak bugün geçmişe dönüp baktığımızda birtakım olayların nasıl cereyan ettiği hakkında çözümlemelere gitmek bilimsel anlayışımızın gelişmesi için faydalı olur kanaatindeyiz.
“Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Miras Kalan İktisat Düşüncesi” olarak isimlendirdiğimiz bu çalışma, arşiv ve belgelere dayanarak yapılmış, ultra-empirik bir çalışma olmamakla birlikte; tarihin, eldeki veriler (yani ‘dün’ ve ‘bugün’) kullanılarak spekülatif bir biçimde anlaşılmaya çalışılması olarak özetlenebilir. Eğer bilimleri bir tasnife tâbi tutsaydık onları; madde-madde, insan-madde ve insan-insan arasında cereyan eden olayları araştıran üç farklı başlık altında inceleyebilirdik. Gayemiz ‘‘homo-economicus’’ olarak tabir edilen soyuahistorik bireyi araştırmak değil; Weber ve Sombart’ın Alman Tarihçi Okulu ve özellikle Dilthey ile kurduğu bağlantıdan ilham alarak “iktisâdî madde karşısında manevi amillerin yoğurduğu bir "tarihî insanı” anlatmaktır.
