Gelecek Tasarımı/Gelecek Endüstrisi
2020 yılı, distopik gelecek kurgusunu destekleyen haberlerle başladı. Çin’de uygulanan yüz tanıma teknolojisi, pek çoğumuzda yıllardır izlediğimiz Hollywood filmlerindeki panoptik distopyanın gerçekleştiği hissine yol açtı. Covid 19’a sebep olan yeni tip Corona virüs salgını sürecinde maruz kaldığımız, komplo teorisinden “teknolojik mucize”ye değişen düzeylerdeki “bilgilenme” ise korku hafızamızdaki “ilaç şirketleri tarafından üretilen virüsler” fikrini pekiştirmiş oldu. Çin’de genetik olarak HIV virüsüne dirençli bebekler klonlandığı haberi bir iddia düzeyinde kalabilirdi belki; ama klonlama işleminden sorumlu bilim adamının, süreci izinsiz yürüttüğü gerekçesiyle hapis cezası almış olduğu haberleri ile “gerçekliği”, en azından iletişim düzeyinde desteklenmiş oldu.1 Pandemi günlerinde biyoteknolojideki gelişmelerin totaliter sistemlere geçit vereceğine, bizzat virüsün ya da üretilmekte olan aşının biyodijital kontrol için kullanılacağına dair hem popüler bilim haberleriyle hem de akademik analizlerle karşılaştık.2
Teknolojik gelişmelere dair haberler, gündemimize bazen eğlenceli bir video ile bazen de hayret ve korku duygusu eşliğinde dahil oluyor. Mesela Boston Dynamics’in ürettiği bir robota dair haber var. Bedensel denge problemini aşabilmiş, yani sırtüstü çevrildiğinde öylece kalakalmayan –ki bu durumun sebep olduğu sıkıntı da Kafka’nın Dönüşüm’deki böceği üzerinden hafızalarımıza duygu kodu olarak kaydedilmiş durumda – ayaklarını işlevsel kullanarak sırtüstü pozisyondayken tam tersine dönebilen bir robot. Söz konusu haber teknolojik gelişmeye dairdi. Ama Black Mirror’ın 4. sezonundaki “Metal Kafa” bölümünü izleyenlerde korku ve tedirginliğe sebep olmaması pek mümkün görünmüyor. En azından kendi adıma böyle bir hisse sebebiyet verdiğini söyleyebilirim. İzleyenler hatırlayacaktır, filmde Boston Dynamics robotunun benzerleri, insanları tek tek avlayarak öldürüyor ve dünyayı insansızlaştırıyordu.
1 https://tr.euronews.com/2019/12/30/cin-de-bebek-genleriyle-oynayan-biyofizikci-he-jiankui-3-yil-hapis-cezasina-carptirildi, erişim tarihi 21 Eylül 2021, 11:10.
2 Mesela bkz. Giorgio Agamben, “Covid-19: Gerekçesiz Bir Acil Durumun Yarattığı İstisna Hali” https://terrabayt.com/dusunce/viral-olaganustu-hal-ve-yarinin-dunyasi/; Byung-Chul Han, “Viral Olağanüstü Hal Ve Yarının Dünyası” https://terrabayt.com/dusunce/viral-olaganustu-hal-ve-yarinin-dunyasi/
