Düşünce Dergisi. Sayı 3, Devlet
Sayı 3 / Devlet
günümüz türkiye’sinde müslüman kadının siyasi hayata katılımı üzerine görüşler
Geçmişte Müslüman kadınlar siyasi partilerin iktidar savaşında araç olarak kullanılmış ancak seçimlerden sonra evlerine geri gönderilmişlerdi. İslamcı olsun olmasın ataerkil zihniyetin uzantısı niteliğindeki bütün siyasi partiler için bu geçerlidir.
devletin kaybından sonra bir milletin tasfiyesi: endülüs müslümanlarının sonu
Moriskolaştıktan sonra görünüşte Hristiyanlığı kabul etseler de Eski Hristiyanlar onların bu yeni kimliklerine hiçbir zaman güvenmemiş ve kendileri için uygun gördükleri bir zamanda da tamamen tasfiye yoluna gitmişlerdir. Günümüzde bu dramatik süreci iyi tahlil etmediğimiz takdirde dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan sadece Müslümanların değil, ezilen pek çok milletin yaşadığı dramları anlamlandırmamız mümkün değildir
muhammed abid cabiri ve mustafa akkad’ın eserleri ışığında islam devlet felsefesi’ne bir bakış
Peygamber dönemi siyasi formasyonunun tam anlamıyla bir devlet şeklini alması daha sonraki dönemlerde görülebilir; ancak peygamber döneminde; yetke (sulta), bu yetkenin kaynağı ve meşruiyeti ispatlamaya yönelen ve dine daveti esas amaç edinen, bu dava-ispat ekseninde şekillenen bir siyasi yapıdan söz edilebilir.
el-medînetü’l-fâdıla
Demokrasi Farabî’ye göre her türlü hazcılığı ihtiva edebilecek ve her türlü fasid fikrin ortaya çıkmasına neden olabilecek bir yönetimdir. Demokrasi herkese her şeyi yapması için serbestiyet tanıdığı için faziletli olması mümkün değildir.
rasyonel aklın türevlerine karşı geleneğin tortusu
Sözleşmeyi haklılaştırmak için türev vazifesi gören rasyonalizm, aklı kutsamak adına, bütün etik ve ahlaki değerleri irrasyonel ve modası geçmiş yaftasıyla reddetmiştir.Geleneksel ilişki biçimlerinin ve dayanışma ruhunun kaybolması ile insan muhafazasız kalırken, devlet giderek daha fazla merkezileşmeye ve totaliterleşmeye başlamıştır.
devletin ideolojik aygıtı olarak sinema
Duygusal boyutta özdeşleşebileceği kahramanlar ile hayalleri bir araya getiren sinema, devletin ideolojisi ile toplum arasında bir arabulucu gibidir. Genellikle ise bu arabuluculuk devletin hanesine artı puan yazdıran ikna ile sonuçlanır.
küreselleşme ve ulus-devletin dönüşümü
Kültürel olarak, küreselleşme süreci Batı dışı toplumlarda “küreselleştirme” dalgası olarak tezahür etmekte ve buna bağlı olarak da toplumlarda ya asimilasyon ve kültürel yıkım ya da dayanışma ve etnik bilinçlenme olarak karşı akımları doğurmaktadır.
devlet, siyasi sistem ve toplum
Siyasi sistemi oluşturan unsurlardan sadece biri olan devlet anlayışı bile toplumdan topluma değişirken ve bu değişkenlik siyasi sistemin başarıyla işlemesinde hayati önem arz ederken, sadece yasama ve yürütme organları ile bunların birbirleriyle ilişkilerini düzenleyecek bir anayasa değişikliğiyle, tıkandığı iddia edilen siyasi sistemin işler hale geleceğini iddia etmek cehalet değilse bile saflıktır.
doğu batı denkleminde adalet/hukuk, devlet ve değişim
Fransız idare hukukunun halkı müşteriye indirgeyen veya devleti hizmetçi/garson devlet anlayışı değil, işin aslına ve tabiatına uygun şekilde halkına hâdim devlet anlayışı devlet geleneğimize her yönüyle uygun düşer...
türkiye’de milli devlet inşası ve kürt hayali cemaatçiliği
Milli devletlere meşruiyet zemini veren milletler, kendisini aşan etnik çekirdeğin çevresini kuşatması ile birlikte ortaya çıkmışlardır. Bu meyanda millet, ırki – kavmi – etnik - tribal soy aidiyetlerinden öte kültürel, siyasi, coğrafi, iktisadi ve hatta dini değerleri bünyesinde barındıran sosyolojik bir kategoridir.
erken cumhuriyet dönemi türk milliyetçiliğinde “devlet” istiklal ve istikbal mücadeleleri
“Devletli olmak”, toplumun varlığını idame ettirebilmesi ve refaha ulaşabilmesi için elzemdir. Bunun yanı sıra milliyetçiliğin devlet eliyle yürütülmesi ve toplum mühendisliğinin kamufle aracı olması, milliyetçiliğin özü ve ruhuna aykırı bir takım noktaları barındırmaktadır.
modern devlet projesi olarak cumhuriyet
"Topluma doğru genişleme gereği duymayan cumhuriyet, aslında kendiliğinden var olmayan modern devleti projelemiştir. Daha sonrasında ise bu proje üzerine kendi meşruiyetini inşa etmeye çalışmıştır."
kozmopolitten homojene osmanlı imparatorluğunda kimlik politikalarında yaşanan dönüşüm
Osmanlı kimlik politikalarındaki dönüşüm zamanın şartları ve gerekleriyle alakalı olarak pragmatik ve konjonktürel bir dönüşüm yaşamış, bu bağlamda kozmopolit bir Osmanlıcılıktan homojen bir Türkçülüğe evrilmiştir.
osmanlıda taşra yönetimi ve üniter devlet mirasımız
"Osmanlı'da üst düzey memurların hepsinin merkezden atandığı eyalet sistemi, bu memurlar arasındaki karşılıklı kontrol sayesinde yüzlerce yıl ayakta kalmıştır. Bu sistem, Batı’daki gibi bir yöre halkını toptan bir feodal beyin emrine bırakmaz."
türklerde devlet ve arşiv
Osmanlı Devleti’nin resmî kâğıda ve arşive verdiği değeri hiç kimse, Sultan III. Mustafa’nın kendisine ait bir fermandaki şu sözleri kadar ortaya koyamazdı: “Defterler, devletin hazinesi mesabesindedir. Tek harfine bile zarar gelmesinin hesabını hiç kimse veremez.”
kutadgu bilig’de türk devlet anlayışı
Kutadgu Bilig, sadece edebî bir eser değil, dönemin sosyolojisine ışık tutan, kamu yönetimine dair konuların ele alındığı; kültür ve medeniyeti, devlet telakkisini, Türklerin dünyayı algılama perspektiflerini tespit eden ve bunu sonraki nesillere aktarmayı amaç edinmiş bir baş yapıttır.
orta asya türk topluluklarında devletin ortaya çıkışında maddi koşulların etkisi: hun ve göktürk devletleri örnekleri
Göçebe yaşamın mecburiyeti, ekonomik yaşamdan sosyal hayata, hukuktan devletleşme süreçlerine kadar Türklerin hayatında esas belirleyici unsur olmuştur.
prof. dr. şaban teoman duralı ile röportaj: türklük tarihi devlet tarihidir
Ülkü-devlet üstün bir amacı olan devlettir. Bizim devlet geleneğimizde bu üstün devlet anlayışı İslâmî nizamdır. Bu İslâmî nizamın omurgası da adalettir.
mehmet niyazi özdemir’den devlet notları
Milletler, felsefelerini hayattan alırlar; dinleri, soyları, sosyal içgüdüleri, tarihi gelişmeleri, kültür düzeyleri, ekonomik durumları felsefelerinde önemli rol oynar.
başyazı: devlet, yapı ve işlev
Ülkelerin yaşam şartları, bulunduğu coğrafya, sahip oldukları inançlar, değerler ve dâhil oldukları medeniyetler, ilişki içinde olduğu toplumlar ve karşılaştıkları sorunlar devlet anlayışlarının oluşmasında etkilidirler.
İçindekiler
Sayı 3: Devlet / İçindekiler
takdim yerine / halk içinde en muteber nesne: devlet
Kanuni Sultan Süleyman, “Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi” mısrasıyla belki devleti değil ama devletin algılanışını, daima itibarın kaynağı olduğu vurgusuyla en veciz biçimde ifade etmiş.