Düşünce Dergisi, Sayı 2, Para
Sayı 2 / Para
yaşlılık meselemiz
Yaşlanmanın problem olarak daha farklı bir boyuta taşınması geleneksel aile yapısındaki bozulmalarla birlikte olmuştur. Sanayileşme ile birlikte yaşanan sosyo-kültürel değişim süreci, yaşlının aile içerisindeki konum ve statüsünün koruma altına alınmış olduğu geleneksel aile yapısında bozulmalar yaşanmasına yol açmıştır...
cemiyetin omuzlarındaki ağır imtihan: çocuk emeği meselesi
“Biliyorum ne masal dinlemeye doydular Ne oyun oynamaya…” Yavuz Bülent BÂKİLER
parayı bulan filmini çeker
“Sinema hem bir sanat hem de bir sanayidir; bazı ülkelerde kocaman bir sanayi kolu, ağır sanayi ya da otomotiv sanayisi kadar devasa, önemli ve (bazen) inanılmaz yatırımlarla inanılmaz kârlar getiren.” Giovanni SCOGNAMİLLO
bugünün iktisadî dünyasına sunulan farklı bir model: ahilik
“Hak ile sabır dileyip bize gelen bizdendir. İlim, akıl ve ahlak ile çalışıp bizi geçen bizdendir.” “Eline, beline, diline hâkim ol. Aşına, işine, eşine sahip ol.” (Ahi Evran)
ahmet tabakoğlu ile röportaj
Başta söyleyeyim, parayla olan imtihanımızı kaybettik. Gerekçe, zengin olursak itibarımız artar. Oysa zenginliğin sorumluluk isteyen bir şey olduğunu unutup paraya esir olduk.
liberal kapitalizm ve biz
İnsan ne için yaşar? Felsefe ve din kitaplarında bu soruya muhtelif cevaplar verilmiştir. Peki amaç daha çok mutlu olmak mıdır, Allah rızası mıdır, saygın olmak mıdır, onurunu korumak mıdır, daha çok itibar mıdır, güç müdür?
kısa para ekonomisi tarihi
Para, tarihin her döneminde gücün ve iktidarın temsili olmuştur. Parayı elinde bulunduran kesimin dışında kalan sınıfların mahrumiyet nedeni, parayı elinde tutan sınıfın güçlü olması ve buna bağlı olarak tahakküm yetkisini kendisinde bulmasıdır. Bu durum yalnızca bir ülke veya bölge için değil, aynı zamanda dünya üzerindeki düzen ve dengeler için de geçerlidir.
körfez ülkelerinin para ile imtihanı
“Mal vasıtasıyla insan, köleleri mülkiyetine geçirmeye, hür insanları da köleleştirmeye; gönüllerini kendine bağlayamasa bile, bedenlerinde ve şahsiyetlerinde tasarrufta bulunabilmek için, gerekirse zor ve galebe yoluyla onlara baş eğdirmeye çalışır.” Gazali, İhya
faiz ve enflasyon tartışması
Enflasyon öyle bir sarmaldır ki, yükseliş trendine girdiğinde kendi kendini besler ve ekonomideki kaynak dağılımını bozarak yatırımların durmasına neden olur...
dolar: paradan ötesi
Nasıl oluyordu da FED kararları dünyanın her tarafındaki politikacıları etkiliyordu ve bir merkez bankası başkanı, ABD başkanı kadar güçlüve etkili görülüyordu? Çünkü tanrıya güveniyorlardı2 ve tarihte başka hiçbir ülkenin sahip olamadığı bir güce, yani dolara sahip olduğu içindi bu durum. Tarihin en tartışmalı parası olan doların tarihine kısa bir göz atmakta fayda var...
para bilimi nümismatik
İnsanlar yerleşik düzene geçmeden önce paraya gereksinim duymuyorlardı. Bir değer ölçüsü olarak paraya ihtiyaç Neolitik dönemlerde duyulmaya başlamıştır. Para bir değişim aracı olarak kullanıldığında değiş-tokuş (trampa/barter) yöntemine göre daha pratik bir yol olarak görülmüştür.
arşivden bir belge ışığında osmanlı’nın kalpazanlıkla mücadelesi
Kalpazanlık İslam Hukuku’na göre ta’zir suçlarındandır ve Osmanlı’da da haps-i medid( uzun süreli hapis) cezasıyla cezalandırılmaktaydı. Osmanlı Devleti’nde 1840 yılında ilk kaimelerin basılmasından itibaren kalpazanlık faaliyetlerinde bir artış olsa da öncesinde Osmanlı altınının dahi kalpazanlar tarafından darb edildiği görülmektedir.
osmanlı darphaneleri ve darbhâne-i âmire
Osmanlılar para basan kurumu adlandırırken genellikle darbhâne, bazen de darü’d-darp ve nukrehâne tabirlerini kullanmışlardı. Devletin merkezî darphanesi için resmi evrakta Darbhâne-i Âmire, Tanzimat Fermanı’ndan sonra ise genellikle Meskûkât-ı Şâhâne İdaresi ifadeleri yer almıştır.
vakıf temelli bir finansman modeli: osmanlı para vakıfları
Osmanlı kimliği ile âdeta özdeşleşmiş bir kurum olarak karşımıza çıkan vakıflar, sosyal ve ekonomik hayat içinde önemli bir yere sahip olmuştur. Bu nedenle tarihçiler, Osmanlı toplumundan bahsederken vakıf medeniyeti vurgusu yapma ihtiyacını duyarlar.
osmanlı maliyesinde bir finansman aracı olarak kâğıt para
Bu yazıda, Sultan Abdülmecid döneminin (1839-1861) para ve finans politikaları, ilk defa çıkarılan kâğıt paranın (kaime) Osmanlı maliyesinde bir finansman aracı olarak kullanılması, piyasada yarattığı sorunlar ve ortadan kaldırılma serüveni genel hatlarıyla incelenecektir.
osmanlı’dan cumhuriyet’e miras kalan iktisat düşüncesi
Croce’nin, “Tarihin belirli bir anında yaşayan insanın, tarihin tümü ile ilgili bir şeyler söylemeye ne kadar hakkı vardır?” sorusuna verilecek cevap, elbette ki geçmişin spekülatif bir şekilde didiklenmesi değildir.
İçindekiler
Sayı 2 Para İçindekiler
nfk’nın para’sı üzerine
Tüketim kültürü ve teknolojinin hayatımızda kapladığı yer nispetinde hareket alanını genişleten “para”nın sadık kölesi bir banka müdürünün yükselirken düşüşünün hikayesidir Necip Fazıl Kısakürek’in Para adlı oyunu.
mustafa özel İle röportaj
Para bir dildir. Dil nasıl fikri mübadeleyi mümkün kılıyorsa, para da ticari mübadeleyi mümkün kılan (yahut kolaylaştıran) bir aracıdır. Her ikisinin de ortaya çıkışı hâlâ birer muammadır. Fakat ikisi de neticede konvansiyonel, maddi ve semboliktir.
paranın felsefesi
Georg Simmel, 1858 yılında Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Berlin’de, kent hayatının en merkezinde konumlanan bir cadde üzerindeki evlerinde dünyaya geldi. Her ne kadar babasının erken ölümü neticesi Katolik bakıcısı tarafından bir Katolik olarak yetiştirilmişse de Simmel’in felsefesi ve toplumsal düşüncesi, Yahudi inancının izlerini taşımaktadır.
para sosyolojisi (çeviri)
Para, sosyolojide başat bir konu olmasa da sürekli karşımıza çıkan bir konu olagelmiştir. Weber, Simmel ve Marx gibi klasik sosyoloji teorisyenleri sanayi devrimini ve ulusal pazar entegrasyonunun hızlı bir şekilde gelişimini gözlemlemişler ve sosyal değişmenin bir aracı olarak para son derece ilgilerini çekmiştir.
krema ve ahlâk
Günümüzde insan, modern hayatın sunduğu tüm imkânlara rağmen büyük bir maddî ve manevî tatminsizlik içindedir. Para hırsı ve tamahkârlığı nedeniyle tüm ahlâkî ölçüleri çiğneyerek salt kişisel menfaatlerine göre yaşamakta ve her şeyin değerini, sağladığı fayda ile ölçmektedir. Tüketim kültürünün ürettiği sahte ihtiyaçları, asıl değerlerini harcamak suretiyle tatmin etmeye çalışmaktadır.
paranın anlamı
Bu hikaye benim ürettiğim özgün bir hikaye değil. Malum sosyal medyada yüz kırk (140) karakterde farklı versiyonlarını görmeniz mümkün. Ancak para dediğinizde hele paranın anlamı dediğinizde anlatmak için kullanacağınız sayfalarca anlatıya bedel. Goethe aslında konuyu özetlemiş: “İnsan paranın sahtesini yarattı, para da insanın sahtesini.”. Bu yazıda, bir kağıt parçasını, diğer kağıtlardan ayıran anlamın ve değerin neler olduğunu dilimiz döndüğünce anlatmaya çalışacağız.
para ve kelime ile ilgili bazı notlar
İsmail Müfid İstanbulî (öl. 1802), Ahlak-ı Adudiyye Şerhi’nde, insan türünün varlığını “teâvün ve temeddün” sayesinde sürdürdüğünü, bunların ise “medeni siyaset” adı verilen büyük bir düzenlemeyi (tedbirün azim) gerektirdiğini söyler. Buna göre medeni siyaset ve toplumsal hayat üç önemli unsura dayanır: Bunlardan birincisi din adıyla bilinen ilahi kanunlardır.
takdim yerine / para: varlığı bir dert, yokluğu yara
Düşünce Dergisi’nin ilk sayısında piyasa-tefekkür-haysiyet-kariyer gerilimlerinin içinde çizdiğimiz entelektüel portresi bizi kaçınılmaz bir şekilde bu gerilimin merkezindeki araç/amaç olan parayı konuşmaya itti. Neydi sahiden para?